„Mechanika kwantowa jest doprawdy imponująca – pisał Albert Einstein, autor królującej dziś w nauce teorii względności – jednak jakiś wewnętrzny głos mówi mi, że to jeszcze nie o to chodzi”. Naukowcy wciąż nie są w stanie jednoznacznie orzec, czy Einstein miał rację – jeśli tak, to w której części swojej myśli. Coraz bardziej skomplikowane eksperymenty z cząstkami elementarnymi wydają się być sensowną drogą do rozwiązania dylematu.

Choroby autoimmunologiczne – takie, w których organizm jest sam dla siebie wrogiem i powoli się niszczy, dotykają coraz więcej osób. Takimi schorzeniami są m.in. reumatyzm czy też niektóre choroby niszczące układ nerwowy. Gdyby móc sterować ludzką odpornością, pozbylibyśmy się alergii, łatwiej byłoby dokonywać transplantacji czy wszczepiania endoprotez. Jednak takie terapie nie mogą przynosić więcej szkody niż pożytku – naukowcy są zdania, że są prawie u celu.

{mosimage}Od czasów, gdy komputer był tylko liczydłem zajmującym kilka biurowych pomieszczeń, nie minęło nawet 100 lat. Teraz na maszynę, która dokonuje milionów obliczeń w mgnieniu oka, stać większość z nas. A naukowcy już konstruują komputery kwantowe, jeszcze (czy to w ogóle możliwe?) potężniejsze i szybsze. Czy to znaczy, że doczekamy się w końcu prawdziwe myślących komputerów?

{mosimage}W swoich laboratoriach badacze są zdolni do zmuszenia związków chemicznych do samoskładania – tworzenia większych struktur bez niczyjej ingerencji i dostarczania energii. Czy prawdopodobne jest, aby takie substancje zaczęły żyć własnym życiem? Na razie racjonalne wdaje się myślenie o inteligentnych tworzywach (kilka już istnieje), które mogą same się naprawiać w przypadku uszkodzenia.

Jak „działa” życie? By odpowiedzieć sobie na to pytanie naukowcy muszą połączyć swoje siły i wyniki badań – liczby z obserwacjami, statystyki z modelami. Niektórzy jednak uważają, że takie działania są zbyt ryzykowne, łatwo się w nich pomylić i dość do zupełnie błędnych wniosków.

{mosimage}Kooperacja wydaje się być w opozycji do generalnej zasady przetrwania – dbania tylko o swój interes. Co zadecydowało, że zwierzęta i ludzie nauczyli się żyć we wspólnotach, a niektóre organizmy nie mogą po prostu bez siebie istnieć? Dokonując matematycznych obliczeń, obserwując przyrodę i rynki giełdowe, naukowcy próbują wywnioskować, jak wygląda wzór na obliczanie korzyści i start, jaki stosujemy w życiu.

{mosimage}Pomiędzy naszymi uszami znajdują się steki kilometrów nerwowych połączeń. Gdzie w tej plątaninie chowamy wspomnienia? Wiadomo, że części mózgu takie jak np. hipokamp są nieodzownie związane z pamięcią. Przyswajaniu wiedzy towarzyszy wytwarzanie substancji chemicznych i zmiany połączeń między komórkami – tyle wiemy dzięki podpatrywaniu mózgu przy pracy. Jednak ile razy dana rzecz musi być powtórzona przez neuron i jak z tego śmietnika potrafimy wydobyć interesujące nas rzeczy? Czy szukamy po kolei – jak komputer – a może spoglądamy od razu na wszystkie zgromadzone dane? Odpowiedź na te pytania – zdobyta dzięki badaniu ludzi i tworzeniu sztucznych sieci neuronowych – pomoże nie tylko osobom mającym problemy z pamięcią czy uczeniem się, ale też pozwoli na budowanie genialnych komputerów – prawdziwej sztucznej inteligencji.

{mosimage}Od szympansa różni nas zaledwie kilka liter genetycznego przepisu. Mimo odczytania genomu człowieka i sklasyfikowania genów, nie można wciąż wskazać tych, które są "genami człowieczeństwa". Z pewnością kilka można by za takie uznać – np. gen FOXP2 w uproszczeniu umożliwia nam mówienie – czynność unikalnie ludzką. Za to, jak wygląda Homo sapiens, odpowiada malaria, zwierzęta, jakie jedli nasi przodkowie, miejsca, gdzie się osiedlali. Ale czy tylko?